3 Mart 2025

Telefonunuzdan Vazgeçtiğinizde Beyniniz Nasıl Tepki Veriyor? Bilim Şaşırtıcı Sonuçları Açıkladı!

Akıllı telefonlar hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Peki, ondan sadece üç günlüğüne uzak kaldığınızda beyniniz nasıl tepki verir? Almanya’daki Heidelberg ve Köln Üniversiteleri tarafından yürütülen yeni bir araştırma, telefon kullanımını kısıtlamanın beyin aktivitesinde bağımlılıkla benzer değişikliklere yol açabileceğini ortaya koydu. Bulgular, akıllı telefonların alkol ve nikotin gibi bağımlılık yapabileceğini gösteriyor.

72 Saatlik Telefon Diyeti: Beyinde Neler Değişti?

Araştırmaya 18 ila 30 yaşları arasındaki 25 genç yetişkin katıldı. Katılımcılardan 72 saat boyunca akıllı telefonlarını yalnızca temel iletişim ve işle ilgili konular için kullanmaları istendi. Araştırmacılar, telefon detoksundan önce ve sonra katılımcıların beyin aktivitelerini manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramaları ve psikolojik testlerle inceledi.

Elde edilen sonuçlar oldukça çarpıcıydı. Telefon kullanımına ara veren katılımcıların beyinlerinde, ödül mekanizması ve istekle bağlantılı bölgelerde değişiklikler gözlemlendi. Özellikle, dopamin ve serotonin sistemleriyle bağlantılı nörotransmitter aktivitesinde bağımlılıkla benzer örüntüler ortaya çıktı. Bu bulgu, akıllı telefonların bağımlılık yapıcı etkileri olabileceği fikrini güçlendirdi.

Bağımlılıkla Aynı Beyin Tepkileri mi?

Araştırmada, katılımcılara telefon detoksu sonrası çeşitli görüntüler gösterildi. Bunlar arasında açık ve kapalı akıllı telefon resimleri ile nötr nesneler (örneğin çiçekler ve tekneler) yer aldı. İlginç bir şekilde, telefon görselleri gösterildiğinde, beynin bağımlılık ile ilişkilendirilen bölgelerinde belirgin bir aktivasyon artışı gözlemlendi. Bu durum, akıllı telefonların bağımlılık yaratan maddelere benzer etkiler gösterebileceğini düşündürüyor.

Bununla birlikte, psikolojik testler katılımcılarda belirgin bir yoksunluk hissi veya ruh hali değişimi tespit etmedi. Hatta bazı gönüllüler ruh hallerinde iyileşme bildirdi, ancak bu değişiklikler istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı.

Telefon Bağımlılığı mı, Yoksa Sosyal İhtiyaç mı?

Araştırmacılar, telefon kullanımına duyulan özlem ile sosyal etkileşim ihtiyacının birbirinden ayrıştırılmasının zor olduğunu belirtiyor. Günümüzde akıllı telefonlar, sosyal bağlantılarımızın temel aracı haline geldiği için bu iki sürecin iç içe geçmiş olması muhtemel. Gelecekteki araştırmalar, bağımlılık riskini artıran faktörleri daha net anlamaya odaklanmalı.

Sonuç: Akıllı Telefon Kullanımı ve Beyin Üzerindeki Etkileri

Henüz ilk iPhone’un piyasaya çıkışının üzerinden 20 yıl bile geçmedi. Ancak, telefonlarımızdan kısa süreliğine bile uzaklaştığımızda hissettiğimiz duygusal yoksunluk belirtileri üzerine yapılan araştırmalar hızla artıyor. Bu çalışma, akıllı telefonların beyinde bağımlılıkla bağlantılı mekanizmaları tetikleyebileceğini göstererek önemli bir farkındalık yaratıyor.

Araştırmacılar, aşırı telefon kullanımının, bağımlılık riski taşıyan kişilerde kompulsif davranışları teşvik edebileceğini belirtiyor. Dolayısıyla, dijital dünyayla sağlıklı bir denge kurmak, yalnızca ruhsal değil, nörolojik sağlığımız açısından da kritik bir önem taşıyor.

Kaynak: Araştırma, Computers in Human Behavior dergisinde yayımlandı.

Pr. Uğur ÇAĞLAR